و الدمعُ عنوانُ الکتاب
وی از مردم دمشق می خواهد تا برای رسیدن به آرزوها انقلاب کنند:
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
ثوری «دمشق» فإنّما
نیل ُ الأمانی فی الطّلاب
در پایان، جوانان سوریه را خطاب قرار می دهد و آن ها را سرزنش می کند از این که سوریه که ما در شیرها بود، چرا گاهی برای گرگها شده است:
شُبّان سوریا الّذین
تناوشوا قمم السحاب
لکم العتاب و أنما
عتب الشباب علی الشباب
سوریه أمّ الضراغم
أصبحت مرعی الذّئاب.
(جواهری، ۲۰۰۴: ج۱: ۵۱)
۳ ـ ۱۶ ـ بیان مشکلات جامعه اسلام
نفوذ بیگانگان در خاورمیانه از قرن نوزدهم آغاز شد. درباره عراق باید گفت این کشور پس از جنگ جهانی اول از سه ولایت بغداد، بصره و موصل تشکیل می شد. تا سال ۱۹۱۷ بغداد و سرتاسر عراق به تصرف انگلستان در آمد (نظمی، ۱۹۵۳: ۸۹). انگلستان پس از جنگ، از یک خط مشی و سیاست معین در عراق پیروی نکرد، بلکه با ایجاد احزاب و گروه های مختلف سیاسی، اختلافات مذهبی و فشار بر روحانیان شیعه، سعی در برهم شکستن وحدت اسلامی را داشت. تا سال ۱۹۲۰ این کشور تحت حکومت نظامی بود و به عنوان موجودیت سیاسی به مفهوم کشور امروزی وجود نداشت. این هم برای طبقه عامه و هم طبقه روشنفکر اثرات نامطلوبی داشت. آن ها می دیدند که کشور سوریه به استقلال رسید. و عراق همچنان زیر سیطره بیگانگان است. بنابر این مردم و بویژه طبقه روشنفکر آرزوی استقلال ملی داشتند (المقدّسی، ۱۳۷۷: ۱۶۳). همین امر انقلابات و کودتاهایی را در سراسر کشور برانگیخت، ولی از طرف انگلستان سر کوب می شد. انگلستان برای فرونشاندن این شورش ها اداره امور عراق را به کاکس واگذار کرد و امور داخلی عراق به خود عراقی ها واگذار شد و کارهای مهم را مشاوران انگلیسی انجام می دادند. این ها با آرمان های ملی عرب تطبیق نمی کرد. آنها خواهان حکومت مستقل ملی بودند. همین نارضایتی ها سبب همبستگی مسلمانان بخصوص شیعه و سنی گردید. و از این تاریخ بود که عراق بیش از هر کشور دیگری به مسأله اتحاد عرب ها و عربیت توجه کرد و برای تحکیم مبانی عربیت در خاورمیانه شورش های زیادی به بار آورد (ماتیل، ۱۲۸۳: ۳۱۹- ۳۱۰).
دیری نپایید که در گوشه و کنار کشور قیام هایی در گرفت و کشور به حالت نا امنی درآمد. مشغول بودن دولت مردان به حل مسائل سیاسی سبب شد تا آن ها در حل معضلات اجتماعی بازبمانند. فقر و گرسنگی، بدبختی، بیدادگری و جهل، کشور را فرا گرفت. این مسأله از دید شاعران به و یژه جواهری پنهان نماند. حتی به جرأت می توان گفت جواهری نسبت به هر شاعر دیگری به بیان آرزوها ودرد های جامعۀ زمانش پرداخته است. موضوعی نیست که از دید او پنهان مانده باشد. درون مایه هایی چون عدالت، برابری زن و مرد، وضعیت کشاورزی و مشکلات کشاورزان، کارگر و تنگدستی به زیبایی در اشعار او انعکاس یافته است.
جواهری نیز همچون دیگر شاعران عراقی، زهاوی، رصافی، کاظمی و محمود الملاح در حوادث سیاسی کشورش شرکت کرد. موضوعات شعری و اغراض سیاسی این شعرا با دیگر شاعران فرق دارد (الواعظ، ۱۹۴۷: ۳۴۴). او از انقلابیان ۱۹۲۰ بر ضد اشغالگران انگلیسی بود و قصیدۀ ۸۵ بیتی «الثوره العراقیه» را سرود. از آنجایی که جواهری به اتحاد دنیای اسلام عقیده داشت در این قصیده نه تنها عراق بلکه شرق به ویژه جهان عرب را مورد توجه قرار داد و در آن عرب ها و مسلمان را به اتحاد وایستادگی در صفی یکپارچه و کنار گذاشتن اختلافات قبیله ای و نژاد ی برای مبارزه با استعمار و مقاومت در برابر دسیسه های آن فراخواند. از آن تاریخ به بعد زندگی این شاعر بزرگ بر ضد ستم و بیدادگری و برای کسب آزادی ملت عراق و امت عربی گذشت و او به دور از تکلف و تصنع ندای دفاع از وطن سر داد:
