برای اطلاع از تأثیر داشتن یا نداشتن کتابدرمانی بر مشکلات اجتماعی کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی مدرسهی استثنایی وصال بیرجند، بر اساس سیاههی رفتاری کودکان از نظر والدین، و نیز معلمان آنها از آزمونt وابسته استفاده شد. یافته های حاصل از اجرای آزمون نشان داد که در سطح ۰۵/۰ کتابدرمانی بر مشکلات اجتماعی کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی دبستان استثنایی وصال بیرجند از نظر والدین (با ۰۰۷/۰p-value =؛ ۹۶/۳- = t) و معلمان (با ۰۰۶/۰p-value =؛ ۲۱/۴- = t) و از جمع نظر والدین و معلم (با ۰۰۱/۰p-value =؛ ۵۶/۵ = t) آنها تأثیر داشت.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۵-۴-۵. فرضیهی پنجم
برای اطلاع از تأثیر داشتن یا نداشتن کتابدرمانی بر مشکلات تفکر کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی مدرسهی استثنایی وصال بیرجند، بر اساس سیاههی رفتاری کودکان از نظر والدین، و نیز معلمان آنها از آزمونt وابسته استفاده شد. یافته های حاصل از اجرای آزمون نشان داد که در سطح ۰۵/۰ کتابدرمانی بر مشکلات تفکر کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی دبستان استثنایی وصال بیرجند از نظر والدین (با ۰۵۶/۰p-value =؛ ۳۵/۲- = t) و معلمان (با ۲۳/۰p-value =؛ ۳/۱- = t) آنها تأثیر داشت ولی از جمع نظر والدین و معلم (با ۰۰۲/۰p-value =؛ ۱۱/۳ = t) آنها تأثیر داشت.
۵-۴-۶. فرضیهی ششم
برای اطلاع از تأثیر داشتن یا نداشتن کتابدرمانی بر مشکلات توجه کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی مدرسهی استثنایی وصال بیرجند، بر اساس سیاههی رفتاری کودکان از نظر والدین، و نیز معلمان آنها از آزمونt وابسته استفاده شد. یافته های حاصل از اجرای آزمون نشان داد که در سطح ۰۵/۰ کتابدرمانی بر مشکلات توجه کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی دبستان استثنایی وصال بیرجند از نظر والدین آنها (با ۰۱/۰p-value =؛ ۵/۳- = t) و معلمان (با ۰۰۷/۰p-value =؛ ۰۴/۴- = t) و از جمع نظر والدین و معلم (با ۰۰۰۷/۰p-value =؛ ۰۴/۴ = t) تأثیر داشت.
۵-۴-۷. فرضیهی هفتم
برای اطلاع از تأثیر داشتن یا نداشتن کتابدرمانی بر رفتارهای قانونشکنانهی کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی مدرسهی استثنایی وصال بیرجند، بر اساس سیاههی رفتاری کودکان از نظر والدین، و نیز معلمان آنها از آزمونt وابسته استفاده شد. یافته های حاصل از اجرای آزمون نشان داد که در سطح ۰۵/۰ کتابدرمانی بر رفتارهای قانونشکنانهی کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی دبستان استثنایی وصال بیرجند از نظر والدین آنها (با ۰۰۹/۰p-value =؛ ۷/۳- = t) و معلمان (با ۰۴/۰p-value =؛ ۵/۲- = t) و نیز از جمع نظر والدین و معلم (با ۰۱/۰p-value =؛ ۷۳/۳ = t) آنها تأثیر داشت.
۵-۴-۸. فرضیهی هشتم
برای اطلاع از تأثیر داشتن یا نداشتن کتابدرمانی بر رفتارهای پرخاشگرانهی کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی مدرسهی استثنایی وصال بیرجند، بر اساس سیاههی رفتاری کودکان از نظر والدین، و نیز معلمان آنها از آزمونt وابسته استفاده شد. یافته های حاصل از اجرای آزمون نشان داد که در سطح ۰۵/۰ کتابدرمانی بر رفتارهای پرخاشگرانهی کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی دبستان استثنایی وصال بیرجند از نظر والدین آنها (با ۰۱/۰p-value =؛ ۶/۳- = t) و معلمان (با ۰۰۴/۰p-value =؛ ۵/۴- = t) و از جمع نظر والدین و معلم (با ۰۰۰۱/۰p-value =؛ ۹۵/۶ = t) تأثیر داشت.
۵-۴-۹. فرضیهی نهم
برای اطلاع از تأثیر داشتن یا نداشتن کتابدرمانی بر رفتارهای درونیسازی کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی مدرسهی استثنایی وصال بیرجند، بر اساس سیاههی رفتاری کودکان از نظر والدین، و نیز معلمان آنها از آزمونt وابسته استفاده شد. یافته های حاصل از اجرای آزمون نشان داد که در سطح ۰۵/۰ کتابدرمانی بر رفتارهای درونیسازی کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی دبستان استثنایی وصال بیرجند از نظر والدین آنها (با ۰۰۵/۰p-value =؛ ۲/۴ = t) و معلمان (با ۰۴۳/۰p-value= ؛ ۵/۲ = t) و از جمع نظر والدین و معلم (با ۰۰۴/۰p-value =؛ ۴۱/۴ = t) تأثیر داشت.
۵-۴-۱۰. فرضیهی دهم
برای اطلاع از تأثیر داشتن یا نداشتن کتابدرمانی بر رفتارهای برونیسازی کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی مدرسهی استثنایی وصال بیرجند، بر اساس سیاههی رفتاری کودکان از نظر والدین، و نیز معلمان آنها از آزمونt وابسته استفاده شد. یافته های حاصل از اجرای آزمون نشان داد که در سطح ۰۵/۰ کتابدرمانی بر رفتارهای برونیسازی کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی دبستان استثنایی وصال بیرجند از نظر والدین (با۰۱۷/۰p-value =؛ ۲/۳ = t) و معلمان (با ۰۰۱/۰p-value =؛ ۱۲/۶ = t) و از جمع نظر والدین و معلم (با ۰۰۲/۰p-value =؛ ۲۴/۵ = t) آنها تأثیر داشت.
۵-۴-۱۱. فرضیهی یازدهم
برای اطلاع از تأثیر داشتن یا نداشتن کتابدرمانی بر تغییر کلی طرز رفتار کودکان کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی مدرسهی استثنایی وصال بیرجند، بر اساس سیاههی رفتاری کودکان از نظر والدین، و نیز معلمان آنها از آزمونt وابسته استفاده شد. یافته های حاصل از اجرای آزمون نشان داد که در سطح ۰۵/۰ کتابدرمانی بر تغییر کلی طرز رفتار کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی دبستان استثنایی وصال بیرجند از نظر والدین (با ۰۱۵/۰p-value =؛ ۳۶/۳ = t) و معلمان (با ۰۰۰۱/۰p-value =؛ ۲۹/۷ = t) و از جمع نظر والدین و معلم (با ۰۰۴/۰p-value =؛ ۶۳/۴ = t) آنها تأثیر داشت.
۵-۵. بحث و بررسی
۵-۵-۱.فرضیهی اول
کتابدرمانی، بر اضطراب/افسردگی کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی مدرسهی استثنایی وصال بیرجند تأثیر دارد.
یافتهها نشان داد که کتابدرمانی بر اضطراب/افسردگی کودکان از نظر والدین و معلم در سطح ۰۵/۰ تأثیر دارد (به ترتیب با ۰۱/۰= p-value و ۰۰۳/۰ p-value=و جمع نظرات هر دو گروه ۰۰۴/۰ p-value=). بنابراین میتوان چنین تحلیل کرد که مطابق گزارش والدین و معلم، کتابدرمانی یکی از عوامل مؤثر بر کاهش اضطراب/افسردگی کودکان ناشنوا میباشد. نمرات آزمودنیها هم در گزارش والدین و هم معلم و همچنین در جمع نظر والدین و معلم در پسآزمون نسبت به پیشآزمون کاهش یافت. مقدار t در هر کدام از آزمونهای والدین و معلم منفی بود، این به معنای کاهش نمرات ناهنجاری اضطراب/افسردگی و مؤید آن است که کتابدرمانی بر کاهش این ناهنجاری در آنها تأثیر داشته است. به نظر میرسد این کاهش اضطراب/افسردگی ناشی از کتاب داستانهایی باشد که دراختیار دانشآموزان ناشنوا قرار گرفت و یا برای آنها قرائت شد.
نتایج این پژوهش با نتایج پژوهش بلوچ زراعتکار (۱۳۸۳) مطابقت دارد. وی به این نتیجه دست یافت که کتابدرمانی بر کاهش افسردگی خفیف دانشجویان دختر دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی ایران مؤثر است. همچنین نتایج این پژوهش با نتایج پژوهش شیبانی و همکاران (۱۳۸۵) نیز مطابقت داشت. آنها از قصهدرمانی، برای کاهش نشانه های افسردگی کودکان افسرده استفاده کردند و قصهدرمانی را نه تنها موجب کاهش نشانه های افسردگی در کودکان افسرده، بلکه درکاهش نشانه های اختلالهای اضطرابی و لجبازی و نافرمانی مؤثر دانستند.
مارس (۱۹۹۵) در پژوهشی در مورد اثر کتابدرمانی بر برخی مشکلات مانند اضطراب، نیز به نتایجی مشابه با این پژوهش دست یافت. او نشان داد کتابدرمانی برای مشکلاتی مانند اضطراب، سوء استفادههای جنسی در مقایسه با کاهش وزن، کنترل نبض و مشکلات یادگیری مؤثرتر است. لیدرن و همکاران (۱۹۹۴) در بخشی از پژوهشی، اثر کتابدرمانی را بر کاهش افسردگی مؤثر یافتند و نتایج آنها در آن بخش مؤید نتایج به دست آمده در این جاست.
با توجه به نتایج تمامی پژوهشهای مذکور و نتایج این پژوهش، به نظر میرسد کتابدرمانی عامل تعیینکننده مهمی در درمان افسردگی به شمار میآید و لازم است بیشتر در این مورد برای درمان افسردگی به کار گرفته شود. بیشک، کتابدرمانی برخلاف هر گونه داروی شیمیایی مورد استفاده در درمان افسردگی، بسیار مناسبتر است، چون هیچ گونه عارضه پس از استفاده ندارد بلکه فواید دیگری نیز دارد که در بخشهای بعدی به آن اشاره میشود.
۵-۵-۲. فرضیهی دوم
کتابدرمانی، بر گوشهگیری/افسردگی کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی مدرسهی استثنایی وصال بیرجند، تأثیر دارد.
یافتهها نشان داد که کتابدرمانی بر گوشهگیری/افسردگی کودکان از نظر والدین و معلم در سطح ۰۵/۰ تأثیر دارد. (به ترتیب با ۰۱/۰= p-value و ۰۱/۰ p-value=و جمع نظرات هر دو گروه ۰۰۲/۰ p-value=). بنابراین، میتوان اینگونه تحلیل کرد که مطابق والدین و معلم، کتابدرمانی نیز یکی از عوامل مؤثر بر کاهش گوشهگیری/افسردگی کودکان ناشنواست. نمرات آزمودنیها هم در گزارش والدین و هم معلم و همچنین جمع نظر والدین و معلم، در پسآزمون نسبت به پیشآزمون کاهش یافت، و مقدار t در هرکدام از آزمونهای والدین و معلم منفی بود. این به معنای کاهش نمرات ناهنجاری گوشهگیری/افسردگی است و این گونه به نظر میرسد که کتابدرمانی بر کاهش ناهنجاری گوشهگیری/افسردگی تأثیر داشت و کتابهایی که در اختیار کودکان ناشنوا قرار داده شد یا برای آنها قرائت شد، باعث شده تا حدی معنادار گوشهگیری آنها کاهش یابد.
نتایج این پژوهش با نتایج پژوهش جِلدِرد و جلدِرد (۱۹۹۷) مطابقت داشت. آنها از قصهها در مشاورهی کودکان استفاده کردند که در کاهش یأس، درماندگی کودکان مؤثر بود. همچنین نتایج این پژوهش با نتایج پژوهش لیدرن و دیگران (۱۹۹۴) نیز مطابقت داشت. آنها در پژوهشی کتابدرمانی را درکاهش وقوع حملات ترس، علایم جسمانی ترس، ترس از مکانهای باز و افزایش خودباوری و کاهش افسردگی آزمودنیها مؤثر دانستند.
۵-۵-۳. فرضیهی سوم
کتابدرمانی، بر شکایات جسمانی کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی مدرسهی استثنایی وصال بیرجند، تأثیر دارد.
یافتهها نشان داد که کتابدرمانی بر کاهش شکایات جسمانی کودکان از نظر والدین و معلم در سطح ۰۵/۰تأثیری ندارد (والدین ۳۵/۰= p-value و معلم ۰۷/۰ p-value=) به بیانی دیگر،
میتوان اینگونه بیان کرد که از مطابق گزارش هر یک از والدین و معلم، کتابدرمانی از عوامل مؤثر بر کاهش شکایات جسمانی کودکان ناشنوا نیست. هر چند در هر دو مورد، تفاوت اندکی بین نمرات پیشآزمون و پسآزمون ایشان وجود داشت، اما این تفاوت از نظر آماری معنادار نیست ولی پس از جمع نمرات دو پیشآزمون و پسآزمون والدین و معلم و آزمون تفاوت آنها، مشخص شد کتابدرمانی برکاهش شکایات جسمانی کودکان از جمع نظر والدین و معلم در سطح ۰۵/۰ تأثیر دارد (۰۳/۰ p-value= )، در نتیجه به نظر میرسد کتابدرمانی تأثیری هر چند اندک ولی معنادار بر کاهش شکایات جسمانی دارد. در این زمینه و برای اطلاع دقیق از تأثیر این عامل بر کاهش شکایات جسمانی نیاز به پژوهشهای بیشتر و به ویژه روی گروهی بزرگتر ضروری به نظر میرسد.البته میتوان گفت شاید محتوای این کتاب داستانها، متناسب با این نوع مشکل نبوده، ولی اصل فرایند کتابدرمانی بر کاهش شکایات جسمانی مؤثر میباشد. چنانچه تأثیر این عامل در پژوهشهای بیشتر تأیید شود، روش بسیار مناسب و ارزشمندی برای تسکین دردهای جسمانی به شمار خواهد آمد که هیچ گونه عواقب سوئی بر آن مترتب نیست.
۵-۵-۴. فرضیهی چهارم
کتابدرمانی، بر مشکلات اجتماعی کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی مدرسهی استثنایی وصال بیرجند، تأثیر دارد.
یافتهها نشان داد که کتابدرمانی بر مشکلات اجتماعی کودکان از نظر والدین و معلم در سطح ۰۵/۰ تأثیر دارد (به ترتیب با ۰۰۷/۰= p-value و ۰۰۶/۰ p-value=و جمع نظرات هر دو گروه ۰۰۱/۰ p-value=). این گونه به نظر میرسد که مطابق گزارش والدین و معلم کتابدرمانی یکی از عوامل مؤثر بر کاهش مشکلات اجتماعی کودکان ناشنوا است. نمرات آزمودنیها هم در گزارش والدین و هم معلم و نیز در جمع نظر والدین و معلم در پسآزمون در مقایسه با پیشآزمون کاهش یافت. مقدارt در هر کدام از آزمونهای والدین و معلم منفی بود، و این نشاندهندهی کاهش نمرات ناهنجاری مشکلات اجتماعی و در نتیجهی تأثیر کتابدرمانی است. با توجه به کتابهای داستانی که دانشآموزان مطالعه کردند، در این زمینه انتخاب کتابهای مناسب برای ایجاد این تأثیر و وجود ملاکها و استاندارهای مشخص و دقیق به منظور تعیین زمینه موضوعی کتابها بسیار ارزشمند به نظر میرسد.
نتایج این پژوهش با نتایج شرنک (۱۹۸۲) مطابقت داشت. او نتیجه گرفت کتابدرمانی برای تغییر نگرش، سلامت ذهن، رشد خودپنداره و کاهش ترس تأثیر مثبتی بر توانایی حل مشکلات دانشآموزان، رفتار اجتماعی، شکلگیری ارزشها، روابط بینفردی، پذیرش افراد مختلف و موفقیت در خواندن و مطالعه داشت. از آنجا که مشکلات اجتماعی کودکان ناشنوا به خصوص در زمینه ارتباطسازی بسیار بیشتر نمود مییابد، این روش ممکن است برخی از مشکلات ایشان در این زمینه را برطرف سازد.
۵-۵-۵. فرضیهی پنجم
کتابدرمانی، بر مشکلات تفکر کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی مدرسهی استثنایی وصال بیرجند، تأثیر دارد.
یافتهها نشان داد تفاوتهای موجود بین نمرات پیشآزمون و پسآزمون والدین و نیز معلم معنادار نبود، یعنی کتابدرمانی بر کاهش مشکلات تفکر کودکان از نظر والدین و معلم در سطح ۰۵/۰ تأثیری معناداری ندارد (به ترتیب با ۰۵/۰= p-value و ۲۳/۰ p-value=)؛ کتابدرمانی از عوامل مؤثر بر کاهش مشکلات تفکر کودکان ناشنوا از نظر والدین و معلم به طور جداگانه و انفرادی نبود اما نتایج حاصل از مجموع نمرات این دو در سطح ۰۵/۰ تفاوت معناداری را بین نمرات حاصل از
پیشآزمون و پسآزمون نشان داد (۰۲/۰ p-value= ).شاید بتوان گفت محتوای این کتابها متناسب با رفع این مشکل نبوده ولی اصل فرایند کتابدرمانی بر کاهش مشکلات تفکر تأثیر دارد. لذا به نظر میرسد کتابدرمانی از عوامل مؤثر در کاهش مشکلات تفکر این کودکان در گروهی بزرگتر و متنوعتر باشد، اما تقویت این تأثیر مستلزم پژوهشهای بیشتر در این خصوص است.
۵-۵-۶. فرضیهی ششم
کتابدرمانی، بر مشکلات توجه کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی مدرسهی استثنایی وصال بیرجند، تأثیر دارد.
یافتهها نشان داد که کتابدرمانی بر مشکلات توجه کودکان از نظر والدین و معلم در سطح ۰۵/۰ تأثیر دارد ( به ترتیب با ۰۱/۰= p-value و ۰۰۷/۰ p-value=و جمع نظر والدین و معلم ۰۰۷/ ۰ p-value=). با توجه به گزارشی که از والدین و معلم، به دست آمد، کتابدرمانی یکی از عوامل مؤثر بر کاهش مشکلات توجه کودکان ناشنواست. نمرات پسآزمون آزمودنیها هم درگزارش والدین و هم در گزارش معلم نسبت به نمرات پیشآزمون آنها به طور معناداری کاهش یافت. منفی بودن مقدار t در هر آزمون نشاندهندهی کاهش نمرات ناهنجاری مشکلات توجه در این افراد بود. به نظر میرسد که والدین و نیز معلمان ابزار بسیار مناسبی را برای جلب توجه کودکان ناشنوای خود در اختیار دارند که اگر توجه بیشتری به استفاده مناسب از این ابزار بکنند، بسیاری از مشکلات این کودکان و خودشان مرتفع خواهد شد.
۵-۵-۷. فرضیهی هفتم
کتابدرمانی، بر رفتارهای قانونشکنانهی کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی مدرسهی استثنایی وصال بیرجند، تأثیر دارد.
یافتهها نشان داد که کتابدرمانی بر رفتارهای قانونشکنانهی کودکان از نظر والدین و معلم در سطح ۰۵/۰ تأثیر داشت (به ترتیب با ۰۰۹/۰= p-value و ۰۴/۰ p-value=و جمع نظر والدین و معلم ۰۱/۰ p-value = ). بنابراین میتوان اینگونه گفت با توجه به گزارش والدین و معلم، کتابدرمانی یکی از عوامل مؤثر بر کاهش رفتارهای قانونشکنانهی کودکان ناشنوا میباشد. نمرات آزمودنیها هم در گزارش والدین و هم معلم در پسآزمون نسبت به پیشآزمون کاهش یافت، و منفی بودن مقدار t در هرکدام نشاندهندهی کاهش نمرات ناهنجاری رفتارهای قانونشکنانه در این افراد است، به این مفهوم که کودکان ناشنوا پس از مطالعه کتابهایی در خصوص رفتارهای قانونمند و صحیح، تحت تأثیر آنها قرار گرفتهاند و از رفتارهای قانونشکنانه آنها کاسته شده است.
۵-۵-۸. فرضیهی هشتم
کتابدرمانی، بر رفتارهای پرخاشگرانهی کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی مدرسهی استثنایی وصال بیرجند، تأثیر دارد.
یافتهها نشان داد که کتابدرمانی بر رفتارهای پرخاشگرانهی کودکان از نظر والدین و معلم در سطح ۰۵/۰ تأثیر داشت (به ترتیب با ۰۱/۰= p-value و ۰۰۴/۰ p-value=و جمع نظر والدین و معلم ۰۰۰۱/۰ p-value= ). به نظر میرسد با توجه به گزارش والدین و معلم، کتابدرمانی یکی از عوامل مؤثر بر کاهش رفتارهای پرخاشگرانهی کودکان ناشنواست. نمرات رفتارهای پرخاشگرانه آزمودنیها هم درگزارش والدین و هم معلم و در جمع نظر والدین و معلم در پسآزمون نسبت به پیشآزمون کاهش یافت. نمرات منفی آماره آزمون t در هر یک از آزمونها بیانگر آن بود که از نظر والدین و معلم رفتارهای پرخاشگرانه کودکان ناشنوا پس از مطالعه کتابهای تهیه شده به این منظور از سوی پژوهشگر کاهش یافته است. به نظر میرسد که اگر این راه حل مناسب در دراز مدت توسط ایشان برای این منظور به کار گرفته شود، تأثیرات بسیار مثبتی بر کاهش و حتی از بین رفتن این گونه رفتارها داشته باشد.
نتایج پژوهش اصغری نکاح (۱۳۸۱) نیز نتایج این پژوهش در این خصوص را تأیید میکند. او از قصه به عنوان ابزار مشاوره و رواندرمانی کودکان بهره گرفت. در آن پژوهش قصهگویی جهت
زمینهسازی تغییر رفتار پرخاشگری با حضور مشاوران آموزش و پرورش انجام شد.
اسکچتمِن و نَچشول (۱۹۹۶) در پژوهشی در مورد تأثیر کتابدرمانی مطابقت داشت. آنها به مطالعهی تأثیر کتابدرمانی بر مشکلات روان شناختی همانند رفتار پرخاشگرانه، ناسازگارانه و کاهش باورهایی که به تقویت این رفتار میانجامد، پرداختند. داویس (۱۹۹۰) به هنگام بحران از قصهها، برای آرامسازی کودکان پرخاشگر استفاده کرد.
با توجه به نتایج تمامی پژوهشهای مذکور و نتایج این پژوهش، به نظر میرسد کتابدرمانی عامل مهمی در درمان پرخاشگری به شمار میآید و پیشنهاد میشود که در درمان این ناهنجاری از
کتابدرمانی بهره گرفته شود.
۵-۵-۹. فرضیهی نهم
کتابدرمانی، بر رفتارهای درونیسازی کودکان ناشنوای مقطع ابتدایی مدرسهی استثنایی وصال بیرجند، تأثیر دارد.
یافتهها نشان داد که کتابدرمانی بر رفتارهای درونیسازی کودکان از نظر والدین و معلم در سطح ۰۵/۰تأثیر دارد (به ترتیب با ۰۰۵/۰= p-value و ۰۴/۰ p-value=و جمع نظرات هر دو گروه ۰۰۴/۰ p-value=). نمرات آزمودنیها هم درگزارش والدین و هم معلم در پسآزمون نسبت به پیشآزمون کاهش یافت. کاهش نمرات آزمودنی در پسآزمون در مقایسه با پیشآزمون میتواند به دلیل مطالعه کتابهای در نظر گرفته برای کودکان باشد که به منظور کاهش ناهنجاری یاد شده میباشد.
بر این اساس میتوان به هنگام بروز هر گونه ناهنجاری رفتارهای درونیسازی کودکان ناشنوای سنین دیگر نیز از کتابهای مناسب تهیه شده برای آنها به منظور رفع این ناهنجاری استفاده کرد. البته در گروه های سنی دیگر ناشنوایان نیز به پژوهشهای بیشتری برای رسیدن به نتایجی مشابه این پژوهش ضروری مینماید. ذکر این نکته لازم است که نمره مربوط به رفتارهای درونیسازی شده از مجموع نمرات خام مقیاس اضطراب/افسردگی، گوشهگیری/افسردگی، شکایات جسمانی که برروی هم رفتارهای درونیسازی را تشکیل میدهند، بهدست آمد و سپس نمره استاندارد آن عدد نیز محاسبه شد. در نتیجه میتوان گفت: کتابدرمانی بر مقیاس رفتارهای درونیسازی شدهی آنها نیز تأثیر معناداری داشته است.