در تحقیق حاضر، با توجه به مبانی نظری و بر اساس سؤالهای تحقیق، ۳ فرضیه اصلی و ۹ فرضیه فرعی به شرح زیر طراحی شده است.
فرضیه اصلی اول: بین هزینه‌های نمایندگی و عدم کارایی سرمایه‌گذاری، رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه فرعی اول: بین نسبت هزینه‌های عملیاتی به فروش و عدم کارایی سرمایه‌گذاری، رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه فرعی دوم: بین نسبت گردش دارایی‌ها و عدم کارایی سرمایه‌گذاری، رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه فرعی سوم: بین تعامل فرصت‌های رشد و جریان‌های نقدی آزاد و عدم کارایی سرمایه‌گذاری، رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه اصلی دوم: بین هزینه‌های نمایندگی و سرمایه‌گذاری بیشتر از حد رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه فرعی چهارم: بین نسبت هزینه‌های عملیاتی به فروش و سرمایه‌گذاری بیشتر از حد، رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه فرعی پنجم: بین نسبت گردش دارایی‌ها و سرمایه‌گذاری بیشتر از حد، رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه فرعی ششم: بین تعامل فرصت‌های رشد و جریان‌های نقدی آزاد و سرمایه‌گذاری بیشتر از حد، رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه اصلی سوم: بین هزینه‌های نمایندگی و سرمایه‌گذاری کمتر از حد، رابطه معنادار وجود دارد.
فرضیه فرعی هفتم: بین نسبت هزینه‌های عملیاتی به فروش و سرمایه‌گذاری کمتر از حد، رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه فرعی هشتم: بین نسبت گردش دارایی‌ها و سرمایه‌گذاری کمتر از حد، رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه فرعی نهم: بین تعامل فرصت‌های رشد و جریان‌های نقدی آزاد و سرمایه‌گذاری کمتر از حد، رابطه معناداری وجود دارد.
۳-۴- جامعه آماری و نمونه تحقیق
یک جامعه آماری عبارت است از تعدادی از عناصر مطلوب مورد نظر که حداقل دارای یک صفت مشخصه باشند. صفت مشخصه، صفتی است که بین همه عناصر جامعه آماری مشترک و متمایز کننده جامعه آماری از سایر جوامع است (آذر و مؤمنی، ۱۳۸۴: ۵). تعریف جامعه آماری باید جامع و مانع باشد. به عبارت دیگر، این تعریف باید چنان بیان شود که از نقطه نظر زمانی و مکانی، همه واحدهای مورد مطالعه را در بر گیرد و در عین حال، از شمول واحد‌هایی که نباید به مطالعه آنها پرداخته شود، جلوگیری به عمل آید (سرمد و همکاران، ۱۳۸۴: ۱۷۷). نمونه نیز عبارت است از تعداد محدودی از آحاد جامعه آماری که بیانکننده ویژگیهای اصلی جامعه باشد (آذر و مؤمنی، ۱۳۸۴: ۶).
در تحقیق حاضر، جامعه آماری متشکل از کلیه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تا ابتدای سال ۱۳۸۷ است که تا پایان سال ۱۳۹۱ به صورت مستمر در بورس اوراق بهادار تهران فعالیت داشته‌اند. در این تحقیق از نمونه‌گیری آماری هدفمند استفاده می‌شود و شرکت‌های مورد بررسی، به روش حذفی و براساس معیارهای زیر انتخاب می‌شوند:
-
- با توجه به دوره زمانی تحقیق، از ابتدای سال ۱۳۸۷ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده باشد.
-
-
-
- در دوره زمانی مورد بررسی، در بورس فعالیت مستمر داشته و کلیه اطلاعات مورد نیاز آن برای انجام تحقیق، به طور کامل ارائه شده باشد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
-
- در راستای افزایش مقایسه‌پذیری و یکسان‌سازی شرایط شرکت‌های منتخب، سال مالی شرکت منتهی به پایان اسفند ماه هر سال باشد.
-
- طی دوره زمانی تحقیق، تغیر فعالیت یا تغییر سالی مالی نداشته باشد.
-
- به منظور تشابه نوع اقلام و طبقه‌بندی آنها در صورت‌های مالی، شرکت‌های انتخاب شده جزء بانک‌ها و مؤسسات مالی (شرکت‌های سرمایه‌گذاری، واسطه‌گران مالی، شرکت‌های هلدینگ و لیزینگ) نباشند.
در نهایت، با توجه به محدودیت‌های بالا و نحوه محاسبه متغیرها، ۶۷ شرکت طی سالهای ۱۳۸۷ الی ۱۳۹۱ برای برآورد مدل‌های تحقیق انتخاب شده است.
۳-۵- روش تحقیق و گردآوری داده‌ها
این تحقیق کاربردی است و طرح آن از نوع نیمه تجربی و پس رویدادی است. بنابراین، با بهره گرفتن از اطلاعات گذشته انجام می‌شود. این روش زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که داده‌ها از محیطی که به گونه طبیعی وجود داشته یا از واقعه‌ای که بدون دخالت مستقیم محقق رخ داده، فراهم شود. به بیان دیگر، این روش برای انجام تحقیقاتی بکار می‌رود که محقق در جست و جوی علت یا علل روابط معینی است که در گذشته رخ داده و تمام شده است. بنابراین، این نوع طرح تحقیق از روایی بیرونی بالایی برخوردار است (نمازی، ۱۳۷۹: ۳۹).
برای گردآوری اطلاعات نظری تحقیق نیز، از نشریات و کتب و همچنین پایگاه‌های اطلاعاتی در دسترس استفاده می‌شود. همچنین، داده‌های مورد نیاز برای تجزیه و تحلیل، از اطلاعات صورت‌های مالی حسابرسی شده و گزارش هیأت‌مدیره به مجمع عمومی عادی شرکت‌ها استخراج می‌شود. به این منظور، بخش عمده‌ای از اطلاعات از طریق پایگاه‌های اطلاعاتی سازمان بورس اوراق بهادار تهران و پایگاه اطلاعاتی متعلق به مرکز مدیریت پژوهش و مطالعات اسلامی سازمان بورس اوراق بهادار تهران و سایر اطلاعات نیز از نرم افزارهای رهآورد نوین و تدبیرپرداز استخراج می‌شود. در همین راستا، ابتدا داده های خام مربوط به متغیرهای تحقیق، برای شرکت‌های نمونه و سالهای مورد بررسی جمعآوری شده و با بهره گرفتن از نرم افزار Excel نسخه ۲۰۱۰، متغیرهای اصلی محاسبه می‌شوند. سپس با بهره گرفتن از نرم‌افزار EViews نسخه ۷، داده های گردآوری شده تجزیه و تحلیل شده و آمار توصیفی متغیرها و آزمون معناداری فرضیه ها مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
۳-۶- مدل تحقیق
در این تحقیق، با توجه به نوع داده‌ها و روشهای تجزیه و تحلیل موجود، برای آزمون فرضیه‌ها از مدل کلی رگرسیون داده‌های ترکیبی به شرح زیر استفاده می‌شود:
که در آن، : متغیرهای وابسته مدل شامل عدم کارایی سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری بیشتر از حد و سرمایه‌گذاری کمتر از حد، : مقدار ثابت، : ضرایب متغیرهای مستقل، : معیارهای هزینه‌های نمایندگی شامل نسبت هزینه‌های عملیاتی به فروش، نسبت گردش دارایی‌ها و تعامل بین فرصت‌های رشد و جریان‌های نقدی آزاد به عنوان متغیرهای مستقل، : ضرایب متغیرهای کنترلی مدل، : متغیرهای کنترلی مدل شامل اهرم مالی و اندازه شرکت و : جمله اخلال مدل است.
با توجه مدل کلی بالا، مدل‌های مورد استفاده برای هر یک از فرضیه‌های اصلی تحقیق به شرح زیر ارائه شده است:
مدل مورد استفاده برای آزمون فرضیه‌های فرعی مربوط به فرضیه اصلی اول:
که در آن، متغیر وابسته عبارت از : عدم کارایی سرمایه‌گذاری شرکت در دوره ؛ : مقدار ثابت مدل و : ضرایب متغیرهای مدل؛ متغیرهای مستقل مدل شامل: : نسبت هزینه‌های عملیاتی به فروش شرکت در دوره ، : نسبت گردش دارایی‌های شرکت در دوره و : تعامل بین فرصت‌های رشد و جریان‌های نقدی آزاد شرکت در دوره ؛ متغیرهای کنترلی مدل شامل: : اهرم مالی شرکت در دوره و : اندازه شرکت در دوره ، و : جمله اخلال مدل است.
مدل مورد استفاده برای آزمون فرضیه‌های فرعی مربوط به فرضیه اصلی دوم:
که در آن، متغیر وابسته عبارت از : سرمایه‌گذاری بیشتر از حد شرکت در دوره ؛ : مقدار ثابت مدل و : ضرایب متغیرهای مدل؛ متغیرهای مستقل مدل شامل: : نسبت هزینه‌های عملیاتی به فروش شرکت در دوره ، : نسبت گردش دارایی‌های شرکت در دوره و : تعامل بین فرصت‌های رشد و جریان‌های نقدی آزاد شرکت در دوره ؛ متغیرهای کنترلی مدل شامل: : اهرم مالی شرکت در دوره و : اندازه شرکت در دوره ، و : جمله اخلال مدل است.
مدل مورد استفاده برای آزمون فرضیه‌های فرعی مربوط به فرضیه اصلی سوم:
که در آن، متغیر وابسته عبارت از : سرمایه‌گذاری کمتر از حد شرکت در دوره ؛ : مقدار ثابت مدل و : ضرایب متغیرهای مدل؛ متغیرهای مستقل مدل شامل: : نسبت هزینه‌های عملیاتی به فروش شرکت در دوره ، : نسبت گردش دارایی‌های شرکت در دوره و : تعامل بین فرصت‌های رشد و جریان‌های نقدی آزاد شرکت در دوره ؛ متغیرهای کنترلی مدل شامل: : اهرم مالی شرکت در دوره و : اندازه شرکت در دوره ، و : جمله اخلال مدل است.
۳-۷- متغیرهای تحقیق
به منظور آزمون فرضیه‌ها، متغیرهای این تحقیق به سه گروه متغیرهای مستقل، وابسته و کنترلی تقسیم می‌شوند. متغیر مستقل و وابسته دو نوع از متغیرهایی هستند که در تحقیقات رفتاری، معمولاً برای آزمون فرضیه ها مورد استفاده قرار میگیرند. متغیر مستقل که گاه متغیر درونداد یا محرک نامیده می‌شود، علت احتمالی متغیر وابسته است. متغیر وابسته نیز، معلول احتمالی است که گاه متغیر پاسخ یا برونداد نامیده می‌شود. متغیرهایی که لازم است تأثیر آنها از بین برود نیز، متغیرهای کنترل نامیده می‌شود (آذر و مؤمنی، ۱۳۸۴: ۱۲-۱۱).
۳-۷-۱- متغیر وابسته
در این تحقیق، همانند یانگ و جیانگ (۲۰۰۸) از عدم کارایی سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری بیشتر از حد و سرمایه‌گذاری کمتر از حد به عنوان متغیرهای وابسته استفاده می‌شود. یانگ و جیانگ (۲۰۰۸) در تحقیق خود سرمایه‌گذاری را به عنوان وجه نقد پرداختی شرکت برای تحصیل یا ساخت دارایی‌های ثابت، دارایی‌های نامشهود یا سایر دارایی‌های غیرجاری تقسیم بر کل دارایی‌های آغاز دوره، در نظر گرفته‌اند.
برای محاسبه سرمایه‌گذاری بیشتر (کمتر) از حد نیز از مدل بیدل و همکاران (۲۰۰۹) به صورت زیر استفاده می‌شود:
در مدل بالا، : نشان‌دهنده رشد فروش است که از تقسیم تغییرات فروش به فروش اول دوره، حاصل می‌شود و : معیار سرمایه‌گذاری آتی است که روش محاسبه آن در قسمت قبل توضیح داده شد. اگر سرمایه‌گذاری سال آینده (آتی) متفاوت از رشد فروش باشد، شرکت با عدم کارایی سرمایه‌گذاری مواجه است. در این صورت، اگر سرمایه‌گذاری سال آینده (آتی) بیشتر از رشد فروش باشد، باقیمانده مدل بالا مثبت و به این معناست که سرمایه‌گذاری بیشتر از حد انجام شده و اگر سرمایه‌گذاری سال آینده کمتر از رشد فروش باشد، باقیمانده مدل بالا منفی و به این معناست که سرمایه‌گذاری کمتر از حد انجام شده است.
